Σκηνή πρώτη:
Ημέρες 25ης Μαρτίου, ο Γιώργος έρχεται σπίτι γεμάτος με νέες γνώσεις “για τους Τούρκους, που μας πήραν την Κωνσταντινούπολη” και “που είναι κακοί γιατί θέλουν να μας πάρουν την Ελλάδα μας” και ότι “η Κωνσταντινούπολη ήταν η πρωτεύουσα της Ελλάδας”. Δαγκώνομαι και ψάχνω να βρώ λόγια. Στο τέλος του λέω για τους φίλους μου στην Κωνσταντινούπολη, και πως με έχουν φιλοξενήσει σε τόσα ταξίδια, και πως τους αισθάνομαι πιο κοντά μου (λόγω ιδιοσυγκρασίας και κοινής συμπεριφοράς) από πολλούς άλλους ευρωπαίους ή ασιάτες, με τους οποίους γίναμε φίλοι, “αλλά όχι τόσο πολύ όσο με τα παιδιά από την τουρκία”.
Του λέω επίσης ότι η Κωνσταντινούπολη δεν ήταν πρωτεύουσα της Ελλάδας, αλλά του Βυζαντίου, το οποίο δεν είναι το ίδιο με την Ελλάδα, και ότι η Ελλάδα όπως την ξέρει τώρα ως κράτος δημιουργήθηκε μετά την επανάσταση του 1821. Του λέω επίσης ότι η Κωνσταντινούπολη δεν είναι πια ελληνική πόλη, και ότι δεν μένουν εκεί πιά παρά μόνο λίγοι έλληνες. Του λέω (και εκεί το παρατράβηξα), ότι όταν οι τούρκοι πήραν την Κωνσταντινούπολη, για τους προγόνους μας (τους αγρότες στα χωριά της Καλαμάτας) τίποτα δεν άλλαξε. Άπλά το ποιός ήταν το αφεντικό. Του είπα ακόμα ότι την Καλαμάτα την είχαν κατακτήσει κατά καιρούς οι ιταλοί (Ενετοκρατία), οι γάλλοι, και ακόμα πιο παλιά οι σπαρτιάτες. Και ότι όπως δεν έχουμε έχθρα ούτε με τους σπαρτιάτες ούτε με τους γάλλους ούτε με τους ιταλούς, έτσι δεν πρέπει να έχουμε εχθρούς μας ούτε και τους τούρκους.
Και τότε είδα ότι ο Γιώργος μου είχε αρχίσει να τσιτώνει. Το παιδί ήταν έτοιμο να κλάψει. Τον ρώτησα τι έχει, και μου είπε “γιατί μου τα λες αυτά, αφού η δασκάλα μου μας είπε ότι οι τούρκοι θέλουν την ελλάδα και ότι η Κωνσταντινούπολη ήταν η πρωτεύουσα της Ελλάδας”.
Του ήταν πολύ δύσκολο να δεχτεί ότι η δασκάλα του λέει κάτι διαφορετικό από αυτό που του λέει ο μπαμπάς του.
Μόλις τον είδα έτσι πιεσμένο το άφησα το θέμα….
Σκηνή δεύτερη. Σήμερα το πρωί.
Συζητάω με την Στέλλα κάτι που μου έγραψε ένας φίλος (σχετικά με το βιβλίο “The God Delusion” του Richard Dawkins το οποίο πλέον θέλω να το διαβάσω):
“Ένα από τα ζητήματα που αναφέρει ο Dawkins είναι ότι η διδασκαλία της θρησκείας ουσιαστικά αποτυπώνει στα παιδιά την ιδέα ότι είναι αποδεκτό να δεχόμαστε κάτι ως αληθινό για το οποίο δεν υπάρχουν όχι μόνο αποδείξεις, αλλά ούτε καν ενδείξεις.”
Ο Γιώργος με ακούει και μου ζητάει να το εξηγήσω. Θυμάμαι την προηγούμενη συζήτηση και αποφασίζω ότι πρέπει να ξεκινήσω από πιο βαθιά, και διαφορετικά. Του λέω λοιπόν ότι στο σχολείο οι δάσκαλοί μας μας διδάσκουν πολλά διαφορετικά πράγματα. Για κάποια από αυτά έχουν διδαχτεί στο πανεπιστήμιο, όπως η γραμματική και τα μαθηματικά. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ξέρουν τα πάντα ή ότι τα ξέρουν πάντα καλύτερα από όλους τους άλλους. Του λέω για παράδειγμα ότι ο θείος ο Παναγιώτης μπορεί να ξέρει περισσότερα για τους υπολογιστές από την κυρία που τους κάνει υπολογιστές στο σχολείο, ή ότι εγώ μπορεί να ξέρω περισσότερα πράγματα για τα μαθηματικά από την δασκάλα του.
Του λέω ότι οι δάσκαλοι τους μιλάνε για πράγματα που τα έχουν διδαχθεί, αλλά πολλές φορές μπορεί να τους λένε και τις προσωπικές τους απόψεις, οι οποίες μπορεί να διαφέρουν από τις απόψεις τις δικές μου ή άλλων ανθρώπων γύρω μας ή από τις δικές του απόψεις. Και καταλήγω λέγοντάς του ότι σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να ακούσει όλες τις απόψεις, και να φτιάξει αυτός την δικιά του άποψη. Να κρίνει. Το καταλαβαίνει και συνεχίζουμε. Του λέω ότι σε περίπτωση που αυτός έχει διαφορετική άποψη από την δασκάλα, δεν πρέπει να φωνάξει, ούτε να τσακωθεί. Και αν πιστεύει ότι η δασκάλα κάνει λάθος σε κάτι, θα πρέπει να είναι προσεκτικός, και να μην διαφωνήσει μαζί της μπροστά σε όλα τα παιδιά, αλλά να το συζητήσει μαζί της ήρεμα, γιατί η δουλειά της είναι να διδάσκει τα παιδιά.
Βλέπω ότι ακόμα με παίρνει, και έτσι συνεχίζω λέγοντας ότι θα του φέρω ένα παράδειγμα. Τον ρωτάω “εσύ πιστεύεις σε κάποια θρησκεία?” και μου απαντάει “εγώ πιστεύω στον Χριστό”. Τον ρωτάω “Γιατί?” (μάλλον λάθος μου). Ο Γιώργος ψιλοστεναχωριέται με την ερώτηση, και τον ακούω τσιτωμένο να μου λέει “μπαμπά γιατί μου τα ρωτάς τώρα αυτά?”. Του λέω ότι είναι για παράδειγμα σχετικά με αυτά που συζητάγαμε. Και συνεχίζω λέγοντας ότι μπορεί κάποια φορά να ακούσει εμένα ή κάποιον άλλο να έχει διαφορετική άποψη για την θρησκεία από αυτή που έχει η δασκάλα του. Του λέω ότι ο καθένας είναι ελεύθερος να πιστεύει αυτό που θέλει, και δεν είναι υποχρεωτικό να είναι σωστό αυτό που έχει πει η δασκάλα του.
Σταμάτησα την συζήτηση εκεί για σήμερα. Θα αφήσω πάλι ένα χρονικό διάστημα και σε λίγες εβδομάδες θα ξανασυζητήσουμε… Βλέπουμε.
Και μετά πέφτω πάνω σε ένα παρόμοιο ποστ του αταίριαστου…
Το να μεγαλώνεις παιδιά είναι ένας δύσκολος δρόμος…
Σε διαβάζω πιστά και αναρωτιέμαι κάθε φορά πόσα θέματα έχω να αντιμετωπίσω τα επόμενα χρόνια (βλέπεις, ο δικός μου είναι ακόμη δύο ετών)!
Πάντως δεν νομίζω ότι το αντιμετωπισες άσχημα! Πολύ καλά θα έλεγα.
Τρομοκρατήθηκα…
Παίζεις πολύ άγριο παιχνίδι!!!
Παρ’ όλ’ αυτά, για άλλη μια φορά μπράβο σας!
Είναι τρελό το πόσο εμπιστοσύνη έχουν τα παιδιά στην δασκάλα τους. Ένα παρόμοιο πρόβλήμα είχα με την ανιψιά μου σε θέμα αστρονομίας! Πάντως… αν και πιστεύω πως καλά κάνεις και τον τσιτώνεις λίγο, είναι πάρα πολύ δύσκολο να διατηρήσεις τις ισορροπίες. Θα περιμένω την συνέχεια, θα μου φανείς χρήσιμος σε μερικά χρόνια!
Ο Richard Dawkins έχει μια γωνία που βλέπει τα γεγονότα που μου αρέσει πολύ, όταν μια ενήλικη ζωή πριν είχα πρωτοδιαβάσει το The Selfish Gene, είχα πάθει μεγάλη πλάκα, από τότε είναι ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία! Καλά που μου τον θύμησες, να πάω να πάρω όλα του τα βιβλία από το Public!!!
“Ένα από τα ζητήματα που αναφέρει ο Dawkins είναι ότι η διδασκαλία της θρησκείας ουσιαστικά αποτυπώνει στα παιδιά την ιδέα ότι είναι αποδεκτό να δεχόμαστε κάτι ως αληθινό για το οποίο δεν υπάρχουν όχι μόνο αποδείξεις, αλλά ούτε καν ενδείξεις.”
Από τις πιο σοφές κουβέντες που έχω διαβάσει ποτέ. Όπως είχα γράψει κάποτε, εάν δεν είχαμε δεχτεί καθόλου θρησκευτική διαπαιδαγώγηση και μας έλεγαν ξαφνικά σε ώριμη ηλικία για θεό, Παράδεισο, Κόλαση, αμαρτία θα μας φαίνονταν όλα τελείως παλαβά. Όμως ακριβώς αυτό κάνει η θρησκευτική διαπαιδαγώγηση: μας συνηθίζει να δεχόμαστε ως αληθινό αυτό για το οποίο δεν γνωρίζουμε τίποτα απολύτως.
Άντε να εξηγήσεις το παιδί για τους Τούρκους που μας πήραν την Κων/πολη, όταν ο Μέγας Κων/νος κατέστρεψε τον αρχείο Ελληνικό πολιτισμό (μνημεία, ιστορικά στοιχεία κ.λπ.) επιβάλλοντας το χριστιανισμό με καθόλου δημοκρατικές διαδικασίες όπως μας δίδαξαν οι πρόγονοί μας.
Άντε να του εξηγήσεις τι θα πει Άγιος και που να πιστεύει, όταν η ιστορία γράφεται από τους νικητές και η θρησκεία επιβάλλεται απ’ αυτούς.
Έπρεπε όμως να του πείς και το γιατί μένουν πια λίγοι Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη. Το σπίτι τους ήταν εκεί μέχρι τους διωγμούς του ’55.
Τώρα αν ήταν το ίδιο πριν και μετά την τουρκοκρατία για τους ‘Ελληνες θα διαφωνήσω. Μάλλον ήταν καλύτερα για όσους έγιναν μουσουλμάνοι και ζούσαν εις βάρος των χριστιανών.
@Valiamp: Πρέπει να του πής για τον Μέγαλο Κων/νο, αλλά και τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Που με καμμία υποστήριξη, αντιστάθηκε και δεν παρέδωσε την Πόλη. Ο χαρακτήρας του Βυζαντίου έχει πολλές πτυχές και η ενιαία αντιμετώπιση από κάποιους(έγιναν εκείνα τα στραβά ,άρα όλα είναι στραβά) είναι τελικά μηδενιστική και λανθασμένη
Ίσως να είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι εμείς, η καινούρια γενιά δασκάλων παρουσιάζουμε στους μαθητές μας μια πιο αντικειμενική εικόνα για αυτά τα θέματα.
Χρήστο, είναι πάρα πολύ ενθαρρυντικό. Αλλά το πρόβλημα έχει δύο σκέλη: Το ένα είναι το πόσο αντικειμενικός είναι ο δάσκαλος. Το άλλο είναι το πως δεν μαθαίνουμε στα παιδιά μας να αμφισβητούν. Άσχετα με το πόσο αντικειμενική εικόνα παρουσιάζει ο δάσκαλος, αν το παιδί δεν μάθει να αμφισβητεί, τότε θα γίνει απλά ένα ακόμα πρόβατο. Αυτό είναι που με ενοχλεί περισσότερο.