Είμαι με τον Γιώργο στο σαλόνι και μιλάμε. Βλέπουμε μια γελειογραφία του Ηλία Μακρή στην Καθημερινή:
-Μαμά, αυτή η γελειογραφία όμως είναι λάθος, γιατί δεν πάει η παγκόσμια οικονομία στο μηδέν. Τα οικονομικά της κάθε χώρας πάνε.
-Γιατί το λες αυτό;
-Γιατί τα χρήματα σε όλη τη γη παραμένουν ίδια. Δεν αλλάζει η ποσότητά τους. Τα χρήματα που έχει η κάθε χώρα μόνο αλλάζουν.
-Το έχεις συζητήσει με κανέναν αυτό;
-Όχι, μόνος μου το σκέφτηκα τώρα.
-(ελαφρώς φρικαρισμένη και μη μπορώντας και πολύ να κρύψω το γέλιο μου) Εντάξει, λέω να περιμένουμε τον μπαμπά να έρθει να συνεχίσουμε τη συζήτηση αυτή.
-Γιατί;
-Γιατί ήταν πολύ λογικό αυτό που είπες.
-Και; ο μπαμπάς είναι αυτός με τον οποίο συζητάμε τα λογικά;
-Όχι αγάπη μου, απλώς ο μπαμπάς έχει σπουδάσει οικονομικά και θα μπορέσει να στα εξηγήσει καλύτερα. Βλέπεις έχω την εντύπωση πως στην οικονομία δεν συμβαίνουν πάντα τα λογικά.
Έρχεται πράγματι ο Κωνσταντίνος και προσπαθεί να του εξηγήσει γιατί, ενώ τα χρήματα μένουν σταθερά, η παγκόσμια οικονομία μπορεί να φαληρήσει. Του εξηγεί ότι ενώ ο πλούτος που υπάρχει πάνω στην γή παραμένει ο ίδιος, ο πληθυσμός της γης αυξάνεται, και ταυτόχρονα όλοι οι άνθρωποι θέλουν πιο πολλά πράγματα. Και ότι σε μερικές χώρες οι άνθρωποι αγοράζουν χωρίς να έχουν αυτά τα χρήματα, και αφού δανείζονται πολλοί άνθρωποι αυτής της χώρας, η χώρα δανείζεται από άλλες χώρες. Αλλά επειδή αυτοί οι άνθρωποι δεν βρίσκουν περισσότερο πλούτο, μετά από λίγο καιρό δεν μπορούν να επιστρέψουν τα χρήματα που δανείστηκαν. Έτσι και αυτοί δεν μπορούν να συνεχίσουν να ζουν όπως ζούσαν, και αυτοί που τους δάνεισαν έχουν πρόβλημα γιατί έχασαν τον πλούτο τους.
-Και γιατί τότε δεν τυπώνουμε κι άλλα χρήματα να τα μοιράσουμε;
ήταν η επόμενη λογική ερώτηση. Αφού αυτά λείπουν, ας φτιάξουμε κι άλλα. Ο Κωνσταντίνος συνεχίζει τις εξηγήσεις για το πως αυτό δεν θα σήμαινε τίποτα, μια που δεν θα είχαν αξία τα χρήματα αυτά. Του λέει πως το μόνο ίσως που μπορούμε εμείς να κάνουμε είναι να σταματήσουμε την υπερκατανάλωση, να μη ζητάμε όλο και περισσότερα πράγματα.
-Ναι, αλλά αν μόνο εμείς οι τέσσερις το κάνουμε αυτό, δεν θα κάνει καμία διαφορά, μια που υπάρχουν δισεκατομμύρια άνθρωποι.
Οπότε εξηγούμε πως ενώ πράγματι δεν θα κάνουμε εμείς τη διαφορά, εάν τα παρατήσουμε δεν πρόκειται να γίνει ποτέ τίποτα. Και είναι το ίδιο με την ανακύκλωση, την καθαριότητα της πόλης και τόσα άλλα.
-Ναι, και άλλωστε αυτό που μπορούμε εμείς να κάνουμε είναι να το μάθουμε στα παιδιά μας και αυτά στα δικά τους, και θα είμαστε 5000 (πόσα παιδιά είπαμε θα κάνεις Γιώργο; 🙂 )
Του εύχομαι του Γιώργου να συνεχίσει να σκέφτεται έτσι απλά και ορθολογικά μεχρι τα βαθια του γεραματα! Μου φαίνεται ότι μεγαλώνετε μια διάνοια… πιθανόν και δύο!
😉
XAXAXAXAXA!!! Καλά που πήρατε μεγάλο αμάξι για να χωρέσουν και τα εγγόνια σας!!!!
;-D
Ωραιος (οπως συνηθως) ο Γιωργος! Αυτες ειναι εξαιρετικες ευκαιριες να συζητησετε με τα παιδια πολυπλοκες εννοιες. Ας ειναι μικρα (ή τελος παντων η κοινη αντιληψη λεει πως ειναι μικρα για τετοια θεματα). Αν τα ιδια ενδιαφερονται και εμεις τα εχουμε καθαρα μεσα στο κεφαλι μας, ή εστω εχουμε μια ειλικρινη διαθεση να βρουμε μια απαντηση και οταν δεν ξερουμε λεμε απλα “δεν ξερω”, τοτε πιανουμε την ευκαιρια. Να πω επισης οτι ειναι μια καλη ευκαιρια να ξαναθυμηθουμε, να ξεκαθαρισουμε, να καταλαβουμε περισσοτερα και εμεις οι ιδιοι. Εγω ας πουμε σκεφτηκα λιγο περισσοτερο για το χρημα με αφορμη αυτο το σχολιο. Η πρωτη μου σκεψη ηταν οτι το χρημα δεν ειναι παγκοσμιως σταθερο γιατι υπαρχουν πολλα οικονομικα προιοντα τα οποια βασιζονται σε εκτιμησεις, αντιληψεις, διαθεσεις και ελπιδες. Κλασικο παραδειγμα οι μετοχες εταιριων. Μαλιστα η σημερινη οικονομικη κριση βασιζεται κυριως σε κλονισμο της πιστης και ελπιδας μεσα στο χρηματοοικονομικο συστημα (με αφορμη καποιες συστηματικα κακες αποφασεις πιστωσης). Σημαντικο επισης να δωσετε στο παιδι να καταλαβει την διαφορα μεταξυ του χρηματος σαν εργαλειο (τα χαρτια και τα νομισματα) και της αξιας που εχουν τα πραγματα. Ο Γιωργος λοιπον ουσιαστικα λεει οτι η αξια των πραγματων μενει σταθερη. Πολυ καλη και λογικη παρατηρηση, κανοντας χρηση αλλων αναλογιων στον κοσμο, αλλα οπως ειπαμε πριν λιγο αυτο δεν ειναι αληθεια γιατι για καποια προιοντα η αξια ειναι μεταβλητη. Σκεφτομενος λιγο παραπανω ομως κατεληξα πως για τα παντα η αξια ειναι μεταβλητη ακομα και γιαυτα που νομιζουμε οτι εχουν μια χειροπιαστη αξια. Η αξια ενος πορτοκαλιου πχ καθοριζεται πληρως απο τις συνθηκες: ποσοι πολλοι ανθρωποι πεινανε, ποσοι χρειαζονται βιταμινες απο το πορτοκαλι και δεν μπορουν να τις παρουν αλλου, και τοσα αλλα. Η αξια ενος ανταλακτικου αυτοκινητου ειναι μηδαμινη αν καταστραφουν ολοι οι δρομοι, ή αν σταματησει να βγαινει το συγκεκριμενο μοντελο αυτοκινητο. Οι αξια των _παντων_ λοιπον ειναι απολυτως μεταβλητη με την διαφορα οτι καποια πραγματα εξαρτωνται περισσοτερο απο εξωτερικους παραγοντες που ιστορικα/φυσικα αλλαζουν δυσκολα και αλλα πραγματα εξαρτωνται περισσοτερο απο την εσωτερικη αντιληψη του ανθρωπου.
Ειναι τοσο γονιμο το εδαφος για φιλοσοφικες και πρακτικες συζητησεις που το σκεφτομαι και εχω ενα πλατυ χαμογελο. Η αποψη μου ειναι παλι: Ναι, μπορουμε να συζητησουμε αυτα με οκταχρονα παιδια που ενδιαφερονται, αν εχουμε μια ειλικρινη σταση και δεν προσπαθουμε να σκεπασουμε την αγνοια μας ή τελος παντων να κανουμε το παιδι να σταματησει να ρωταει λεγοντας του κατασκευασμενα παραμυθια. Το αντιμετωπιζουμε ως ισο!
Επισης εξαιρετικη ευκαιρια να συζητησετε για την ατομικες επιλογες και το αντικτυπο που εχουν στο κοινωνικο συνολο. Γνωστοτατο το προβλημα: “Εγω μονος μου δεν μπορω να αλλαξω τον κοσμο. Αρα γιατι να το κανω;”. Σπανιως βλεπω ικανοποιητικες απαντησεις σε αυτο το θεμα, και να σας πω την αληθεια την απαντηση/δικαιολογηση του Γιωργου την βρισκω πιο λογικα βασισμενη απο αυτην που του δωσατε εσεις. 🙂
Η δικια μου απαντηση στο ερωτημα ειναι η εξης: Εσυ/Εγω εισαι σαν _πολλους_ αλλους. Σκεφτεσαι το ιδιο με αυτους. Αν εσυ στην σκεψη σου καταληξεις οτι δεν αξιζει να κανεις τιποτε τοτε μπορεις με ασφαλεια να υποθεσεις οτι στο ιδιο θα καταληξουν και αυτοι… εκατομυρια αλλοι! Αποφασιζοντας να κανεις κατι, ξερεις οτι και εκατομυρια αλλοι θα το κανουν! Την βρισκω πολυ δυνατη αυτη την θεωρηση και πιστευω οτι τοσο πολλα πραγματα θα γινονταν αν ηταν κοινος τοπος. Προχωρωντας παραμερα μαλιστα μπορεις να πεις οτι ολοι εσεις οι ομοϊδεατες μπορειτε να βρεθειτε να μιλησετε και να σκεφτειτε πως θα επηρεασετε αλλους που δεν ειναι ακριβως σαν και εσας. Αλλη μια ωραια συζητηση για την κοινωνικη συμμετοχη, για τις ομαδες και την αλλαγη.
Πολλα φιλια και ευχαριστω για τους σπορους 😉
Μια φορά και έναν καιρό σ΄ ένα χωριό, ένας άντρας ο Χάρης ανακοίνωσε στους χωρικούς ότι θα αγόραζε μαϊμούδες προς 10 δολάρια τη μία. Ξέροντας οι χωρικοί ότι υπήρχαν πολλές μαϊμούδες γύρω στο δάσος πήγαν και τις έπιασαν. Ο Χάρης αγόρασε χιλιάδες προς 10 δολάρια τη μία όπως είπε. Το εμπόρευμα όμως λιγόστευε και οι χωρικοί σταμάτησαν να κυνηγάνε μαϊμούδες.
Ο Χάρης ξαναανακοινώνει ότι θα αγόραζε μαϊμούδες για 20 δολάρια τη μία. Οι χωρικοί έτρεξαν και έπιασαν και άλλες μαϊμούδες. Σύντομα όμως οι μαϊμούδες λιγόστεψαν κι άλλο, οι χωρικοί επέστρεψαν στα κτήματά τους.
Ο Χάρης ανακοινώνει πάλι ότι επειδή δεν υπάρχουν πλέον πολλές μαϊμούδες θα αγόραζε τη μία προς 25 δολάρια. Οι χωρικοί πιάνουν και τις λίγες που έμειναν.
Ο Χάρης τούς λέει καταλαβαίνω ότι δεν υπάρχουν πλέον παρά ελάχιστες μαϊμούδες γι’ αυτό και εγώ θα σας δώσω 50 δολάρια τη μία. Αλλά επειδή πρέπει να φύγω για την πόλη για δουλειές θα αναλάβει την αγοροπωλησία ο βοηθός μου.
Ο βοηθός φωνάζει τους χωρικούς και τους λέει. Κοιτάξτε τι έκανε ο Χάρης. Γέμισε ένα στάβλο γεμάτο με μαϊμούδες, θα σας τις πουλήσω εγώ για 35 δολάρια τη μία και όταν γυρίσει ο Χάρης τού τις πουλάτε εσείς για 50 δολάρια τη μία. Οι χωρικοί στριμώχτηκαν μάζεψαν όλες τις οικονομίες τους και αγόρασαν όλες τις μαϊμούδες.
Δεν ξαναείδαν ούτε τον βοηθό ούτε τον Χάρη.
Καλώς ήρθατε στη Wall Street.
Καταπληκτική συζήτηση. Μεταξύ άλλων, ο Γιώργος με το «γιατί τότε δεν τυπώνουμε κι άλλα χρήματα να τα μοιράσουμε;» θύμησε ένα μέτρο που έχει πράγματι χρησιμοποιηθεί από κυβερνήσεις (αλλά που στη ζώνη του Ευρώ τουλάχιστον δεν «παίζει» πια 🙂
Pingback: Menstrual cups | Στο άπειρο και ακόμα παραπέρα